Immunity influencing factors and how to develop? – రోగనిరోధక శక్తి.. ప్రభావితం చేసే కార‌కాలు.. ఎలా పెంపొందించుకోవాలి?
రోగ నిరోధ‌క శక్తి Immunity influencing factors and how to develop? అంటే మ‌న‌ల్ని వివిధ రకాల వ్యాధులు, అనారోగ్యాల బారి నుంచి కాపాడే వ్యవస్థ. మన ఇది అధికంగా, బ‌లంగా ఉంటే శరీరంలోకి ప్రవేశించే వైర‌స్‌, బాక్టీరియాలు మన శ‌రీరంపై ఎలాంటి ప్ర‌తికూల ప్ర‌భావాన్ని చూపించ‌వు. దేహానికి ర‌క్ష‌ణ కలిగించే అవ‌య‌వాలు, కణాలు, ప్రోటీనులు రోగ నిరోధ‌క వ్య‌వ‌స్థ‌లో భాగంంగా పేర్కొంటారు. రోగ నిరోధ‌క వ్య‌వ‌స్థ‌కు సంబంధించిన అధ్య‌య‌నాన్ని ఇమ్యునాల‌జీ అని అంటారు.
రోగ నిరోధ‌క శక్తి ర‌కాలు : Types of immunity
మాన‌వుడి శరీరంలో మూడు రకాల రోగ నిరోధ‌క శ‌క్తులు ఉంటాయి.
1.సహజమైన రోగనిరోధక శక్తి
2.అనుకూల రోగనిరోధక శక్తి
3.పాసివ్ ఇమ్యూనిటీ
రోగ నిరోధ‌క వ్యవస్థ అనేది అవ‌య‌వాల, కణాల సంక్లిష్ట వ్యవస్థ.
1. తెల్ల రక్త కణాలు: white blood cells
శరీరంలో తెల్లరక్త కణాలు రోగనిరోధక శక్తి వ్య‌వ‌స్థ‌కు కీల‌కం. శరీరంలోని బ్యాక్టీరియా మరియు వైరస్‌లను గుర్తించి వాటిని నాశనం చేయడం వల్ల తెల్ల రక్త కణాలు ప్ర‌ధాన పాత్ర పోషిస్తాయి. ఇవి ఎముక మ‌జ్జ‌లో ఉత్పత్తి అవుతాయి.
2.యాంటీబాడీస్: antibodies
యాంటీబాడీస్ అనేది Y- ఆకారపు ప్రోటీన్లు, ఇవి వ్యాధిని కలిగించే జెర్మ్స్ మరియు టాక్సిన్‌లతో పోరాడుతాయి. అవి జెర్మ్స్ ఉపరితలంపై ఉండే యాంటిజెన్‌లను గుర్తించగలవు మరియు రోగనిరోధక దాడి కోసం వాటిని గుర్తించగలవు.
3. లింఫ్ నోడ్స్: Lymphnodes
శోషరస గ్రంథులు సూక్ష్మక్రిములు మరియు వ్యాధికారకాలను నాశనం చేసే చిన్న గ్రంథులు కాబట్టి అవి శరీరంలో వ్యాపించవు. అవి వైర‌స్‌లు, బ్యాక్టీరియాల‌తో పోరాడటానికి తెల్ల రక్త కణాలను ప్రతిబింబించే రోగనిరోధక కణాలను కలిగి ఉంటాయి.
4. ప్లీహము: Spleen
పాత, దెబ్బతిన్న ఎర్ర రక్త కణాలను తొలగించడానికి, తెల్ల రక్త కణాలను నిల్వ చేయడం, రక్తాన్ని శుభ్ర‌ప‌ర‌చ‌డానికి ప్లీహము కీల‌క పాత్ర పోషిస్తుంది.
5. టాన్సిల్స్ మరియు అడినాయిడ్స్: Tonsils and Adenoids
టాన్సిల్స్ మరియు అడినాయిడ్స్ శరీరంలోకి ప్రవేశించిన వెంటనే వ్యాధికారకాలను ట్రాప్ చేయడానికి గొంతులోని నాసికా మార్గంలో ఉంటాయి.
6. థైమస్: Thymus
థైమస్ ఛాతీ ఎగువ భాగంలో ఉంటుంది. శరీరంలోకి వైర‌స్‌లు ప్ర‌వేశించిన‌ప్పుడు, తెల్ల రక్త కణాలు పరిపక్వం చెందడానికి సహాయపడుతుంది,
7. ఎముక మజ్జ: Bone Marrow
ఎముక మజ్జ ప్రతిరోజూ ఎర్ర రక్త కణాలు, ప్లాస్మా కణాలు, వివిధ రకాల తెల్ల రక్త కణాలతో సహా బిలియన్ల రక్త కణాలను తయారు చేస్తుంది. ఇది వాటిని రక్తప్రవాహంలోకి విడుదల చేస్తుంది.
8. చర్మం, శ్లేష్మ పొరలు: Skin and mucous membrane
చర్మం ద్వారా శరీరంలోకి ప్రవేశించే వ్యాధికారకాలను నాశనం చేయడానికి మన చర్మం నూనెలు , తెల్లరక్త కణాలను స్రవిస్తుంది. పునరుత్పత్తి, జీర్ణ , మూత్ర నాళాలను రక్షించడానికి శ్లేష్మ పొరలు వరుసలో ఉంటాయి. ముక్కు వెంట్రుకలు సూక్ష్మక్రిములను పట్టుకుంటాయి. అదేవిధంగా, లాలాజలం, కన్నీళ్లు, చెమట శరీరాన్ని రక్షిస్తాయి.
రోగ నిరోధ‌క వ్యవస్థను ప్రభావితం చేసే కార‌కాలు
1.స‌రైన నిద్ర, విశ్రాంతి లేక‌పోవ‌డం: Sleep and rest
నిద్ర శరీరంలో రోగ నిరోధ‌క వ్యవస్థ పునరుద్ధరణకు దోహ‌ద‌ప‌డుతుంది. నిద్రపోతున్నప్పుడు, ఇన్ఫెక్షన్లతో పోరాడటానికి సైటోకిన్ విడుదల అవుతుంది. కానీ స‌రైన నిద్ర, విశ్రాంతి తీసుకోక‌పోతే సైటోకిన్స్ , రోగనిరోధక కణాలు తగ్గుతాయి.
2.వృద్ధాప్యం: Old Age
వయసు పెరిగే కొద్దీ థైమస్, బోన్ మ్యారోలో రోగనిరోధక కణాల ఉత్పత్తి తగ్గుతుంది. ఫలితంగా, రోగనిరోధక శక్తి క్షీణిస్తుంది.
3. పర్యావరణ విషపదార్ధాలు: Environmental Pollution
పొగ, కాలుష్యం, ఆల్కహాల్ మొదలైన టాక్సిన్స్ రోగనిరోధక వ్యవస్థను బలహీనపరుస్తాయి.
4. ఆహారం: Food
ప్రోటీన్స్‌, స‌రైన ఆహారం తీసుకోక‌పోతే శరీరంలో పోషకాల కొరత ఏర్ప‌డి ప్రతిరోధకాల ఉత్పత్తి పెరిగి, రోగనిరోధక కణాల పనితీరుపై ప్రభావం చూపుతుంది.
5. అధిక బరువు : Over weight
శరీరంలో కొవ్వు కణజాలం శోథ ప్రక్రియను ప్రోత్సహిస్తుంది. తెల్ల రక్త కణాల పనితీరును దెబ్బతీస్తుంది.
6. మానసిక ఒత్తిడి: Mental stress
కార్టిసాల్ వంటి ఒత్తిడి హార్మోన్లు రోగనిరోధక కణాల పనితీరును ప్రభావితం చేస్తాయి.
7. దీర్ఘకాలిక వ్యాధులు: Chronic diseases
ఆటో ఇమ్యూన్, ఇమ్యునో డెఫిషియెన్సీ వ్యాధులు రోగనిరోధక కణాలను ప్రభావితం చేస్తాయి.
రోగ నిరోధ‌టేక శక్తిని పెంచుకోవాలం ఏం చేయాలి? : How to improve Immunity?
- తాజా పండ్లు, కూరగాయలు ఎక్కువగా (ప్రతి వ్యక్తి రోజుకు 450 నుంచి 500 గ్రాముల వరకు) తినాలి.
- చిరుధాన్యాలను ఆహారంలో భాగంగా చేసుకుంటే మంచిది.
- స్థానికంగా పండే ధాన్యాలు, ఆయా సీజన్లలో దొరికే పండ్లలో ఈ పోషకాలు లభిస్తాయి.
- అధికంగా ప్రాసెస్ చేసిన ఆహార పదార్థాలను తినడం తగ్గించాలి.
- కార్బోనేటేడ్ శీతల పానీయాల జోలికి వెళ్లకుండా ఉంటే మంచిది. ఎందుకంటే, వాటిలో కొవ్వు, ఉప్పు, చక్కెరలు అధిక మోతాదులో ఉంటాయి. విటమిన్లు, ఖనిజాలు, ఫైటోన్యూట్రియెంట్స్ లాంటి ముఖ్యమైన పోషకాలు తక్కువగా ఉంటాయి.
- మాంసం, గుడ్లు తినడం ప్రమాదమేమీ కాదు. బాగా ఉడికించిన మాంసాన్నే తినాలి. అయితే పచ్చి మాంసం, గుడ్లు, కూరగాయలను పట్టుకున్న తర్వాత తప్పనిసరిగా చేతులను శుభ్రంగా కడుక్కోవాలి.
- శరీరంలో కొవ్వు(ఫ్యాట్)ను నియంత్రణలో ఉంచుకోవాలి. రోజూ ఒక వ్యక్తి 30 గ్రాములకు మించి నూనెలు, 5 గ్రాములకు మించి ఉప్పు తీసుకోకూడదు. చక్కెరలో కేవలం కెలొరీలు మాత్రమే ఉంటాయి, పోషకాలు ఉండవు. కాబట్టి, చక్కెరను కూడా మితంగా తీసుకోవాలి.
- శారీరక వ్యాయామం, యోగా మానసిక ఒత్తిడిని తగ్గిస్తాయి, రోగనిరోధక శక్తిని పెంచుతాయి.
- తరచూ నీళ్లు తాగుతుండాలి.
- ధూమపానం, మద్యపానం వల్ల రోగనిరోధక శక్తి బాగా బలహీనపడుతుంది. ఆ అలవాట్లు ఉన్నవారికి అంటువ్యాధుల ముప్పు ఎక్కువగా ఉంటుంది. కాబట్టి, వాటిని మానుకోవాలి.
- శీతల పానీయాల జోలికి వెళ్లకుండా ఉంటే మంచిది. ఎందుకంటే, వాటిలో కొవ్వు, ఉప్పు, చక్కెరలు అధిక మోతాదులో ఉంటాయి. విటమిన్లు, ఖనిజాలు, ఫైటోన్యూట్రియెంట్స్ లాంటి ముఖ్యమైన పోషకాలు తక్కువగా ఉంటాయి.
మ‌ధుమేహం ఎందుకు వ‌స్తుంది? క‌లిగే ఆరోగ్య స‌మ‌స్య‌లు ఏమిటి?
FAQ :
- రోగనిరోధక శక్తి లోపానికి కారణమయ్యే మూడు అంశాలు ఏమిటి?
- మంచి రోగనిరోధక శక్తికి కారణమయ్యే అంశాలు?
- రోగనిరోధక శక్తిని ఎలా తగ్గించాలి?
- రోగనిరోధక శక్తిని ప్రభావితం చేసే అంశాలు ఏమిటి?